انقلاب در کمین دولت نظامی مصر

میدان التحریر مصر پس از ۶ سال (پس از کودتای السیسی) بار دیگر شاهد تظاهرات مردمی علیه نظام حاکم بر این کشور شده است. بار دیگر جوانان مصری با هر نوع نگاه سیاسی یاد انقلاب ۲۰۱۱ را زنده نگه‌داشته و با شعار معروف خود یعنی «الشعب یرید اسقاط النظام» (مردم خواهان سرنگونی رژیم هستند) خواستار برکناری عبدالفتاح السیسی رئیس‌جمهور مصر هستند که با کودتا علیه محمد مرسی در سال ۲۰۱۳ به قدرت رسید. اعتراض‌ها در فضای مجازی علیه دولت عبدالفتاح السیسی بعد از آن آغاز شد که یک پیمانکار شرکت ساخت‌وساز علیه السیسی و فرماندهان ارتش و مقامات دولت مصر دست به افشاگری زد و از فساد آن‌ها و حیف‌ومیل بیت‌المال و ساخت قصر توسط السیسی پرده برداشت. در روز‌های گذشته ویدیو‌های فردی به نام «محمدعلی» که خود را «فرعون کوچک مصر» نامیده و به کار ساختمان‌سازی و دلالی مشغول است در بین کاربران مصری دست‌به‌دست می‌شود. او در ویدیو‌های خود می‌گوید که عبدالفتاح السیسی، همسرش و فرماندهان ارتش به حیف‌ومیل میلیارد‌ها پوند مصری مشغول هستند. به گفته او، فرماندهان ارتش به وی گفته‌اند که هرچه سریع‌تر در «اسکندریه» دست به ساخت‌وساز بزند؛ چراکه السیسی و همسرش قصد دارند تعطیلات خود را در این منطقه بگذرانند. او حتی السیسی را متهم به افشای روابط جنسی نیز کرده است. این افشاگری‌ها باعث شده مردم مصر ترس ۶ ساله ناشی از سرکوب‌های شدید السیسی را کنار گذاشته و بار دیگر به خیابان‌های مصر بازگردند. به دنبال این افشاگری‌ها، مصری‌ها برای اولین بار بعد از چند سال تظاهراتی را علیه رژیم عبدالفتاح السیسی در میدان التحریر برگزار کردند و فریاد «السیسی باید برود» را سر دادند؛ گامی که سرآغاز خیزش مردمی در انقلاب ۲۰۱۱ را تداعی می‌کند؛ اما دلایل بازگشت مردم به خیابان‌های مصر چیست؟
عملکرد ۶ ساله السیسی
مصر در نتیجه سیاست‌های السیسی با بحران‌های سیاسی و اقتصادی کشنده‌ای روبه‌رو است. او نقش نهاد‌های مدنی را از بین برد و نهاد‌های امنیتی را تقویت کرد. در نتیجه این موضوع، یک دولت پلیسی شکل گرفت که آزادی‌ها را مصادره و با مخالفان با مشت آهنین برخورد کرد. السیسی مانند «انور سادات» و «حسنی مبارک» از نقش رهبری مصر در منطقه چشم‌پوشی کرد و نقش مصر را درباره مسائل جهان عرب کم‌رنگ نمود. او مصر را به ابزاری در دست آمریکا و اسرائیل تبدیل کرد و با رژیم صهیونیستی در محاصره غزه و هدف قرار دادن مقاومت فلسطین همکاری کرد. در نتیجه سیاست‌های سرکوبگرانه السیسی، بی‌ثباتی در این کشور ادامه یافت و نبود شفافیت و سیاسی‌کاری در همه‌جا گسترش پیدا کرد که باعث خروج سرمایه‌گذاران از مصر شد و بحران اقتصادی در این کشور را به وجود آورد. پول مصر ۶۰ درصد از ارزش خود را در مقابل دلار آمریکا از دست داد و میزان بدهکاری خارجی به ۹۴ میلیارد و ۶۴ میلیون دلار رسید.
تهدید در کمین حکومت نظامیان مصر
روزنامه «رأی الیوم» اعلام کرده، تظاهرات و اعتراض‌هایی که در شهر‌های مصر آغازشده و مردم در آن‌ها خواهان سقوط نظام هستند، بسیاری را شگفت‌زده کرده است. این اعتراض‌ها زنگ خطری برای نهاد نظامی حاکم در مصر است؛ زیرا اوضاع داخلی مصر شاهد حالتی از کینه و کدورت است و طبقات مردمی از افزایش قیمت و کاهش سطح آزادی‌ها و برخورد امنیتی و سرکوب مخالفان به دست نیرو‌های امنیتی رنج می‌برند. صبر شهروندان مصر که حدود ۴۰ درصد از آنان زیرخط فقر به سر می‌برند در نتیجه انتظار بلندمدت برای بهبود اوضاع معیشتی و خدمات عمومی به سر آمده است. همسویی مردم مصر با درخواست‌ها برای اعتراض آغازی برای پایان دادن به سکوتی است که دست‌کم ۶ سال ادامه داشته است. مقامات مصر از ثمره اصلاحات اقتصادی سخن به میان می‌آورند. این در حالی است که این اصلاحات هیچ نتیجه‌ای برای فقرا به دنبال نداشته و تنها بدهی‌ها و میانگین بیکاری در این کشور افزایش‌یافته است. اعتراض‌های مصر از این نظر اهمیت دارد که مردم ترس را کنار گذاشته‌اند و اگر مقام‌های مصر این موضوع را در محاسبات قرار ندهند این موضوع می‌تواند نتایج معکوسی را برای امنیت و ثبات به دنبال داشته باشد. به نوشته روزنامه «العربی الجدید»، فعالان سیاسی معتقدند که مردم مصر پس از فریب توسط نظامیان، انقلاب علیه استبداد را آغاز کرده‌اند و نشانه‌های انقلاب آشکارشده و موج دوم انقلاب به‌ناچار السیسی و اطرافیان وی را نابود خواهد کرد. به نوشته روزنامه «القدس العربی»، صد‌ها تن از مردم مصر با به چالش کشیدن ممنوعیت تظاهرات در خیابان‌های قاهره و دیگر شهر‌ها خواستار کنار رفتن السیسی از قدرت شدند. این تظاهرات در سایه خفقان حاکم در مصر پیام قدرتمندی برای السیسی است که خشم علیه وی و نظامیان حاکم در مصر در حال افزایش است و هرروز در سایه رکود اقتصادی بر دامنه اعتراض‌ها افزوده خواهد شد.
موج دوم بیداری اسلامی
در موج اول بیداری اسلامی، ابتدا تونس، بعد لیبی و سپس مصر شاهد اعتراض‌های مردمی بودند که به سرنگونی حاکمان آن‌ها منجر شد. اکنون موج دوم بیداری اسلامی از سودان و الجزایر به مصر و تونس رسیده است و در مصر مردم خواستار برکناری السیسی از قدرت شدند و در تونس مردم خواستار «انقلاب مشروع» و پیروزی قیس سعید در انتخابات ریاست‌جمهوری هستند.
سیاست خارجی موضوعی است که مردم مصر آن را به‌دقت دنبال می‌کنند و برخی نارضایتی‌های دولت‌های مصر ناشی از سیاست‌های خارجی بود؛ چراکه رهبران رژیم صهیونیستی می‌گویند عبدالفتاح السیسی دوست ماست و مردم مصر این نوع رفتار‌ها را برای خود خفت‌بار می‌دانند؛ از‌این‌رو، موج تظاهرات علیه او شکل‌گرفته است. جامعه مصر در یک سال گذشته، چهار مانور مشترک با آمریکا، اسرائیل و عربستان برگزار کرده است. این در حالی است که مصری‌ها به وهابیت بدبین هستند و این نوع تعاملات را نشانه خفت می‌دانند. مصری‌ها السیسی را نوکر بی‌اختیار اسرائیل و وهابیت می‌دانند که در سرکوب مردم غزه و محاصره آن‌ها با اسرائیل همکاری می‌کند. مصر با غزه هم‌مرز است و بزرگ‌ترین محاصره غزه در دوران السیسی شکل‌گرفته است. همکاری و نوکری با اسرائیل و عربستان شاخصه اصلی السیسی است که خشم مردم قاهره را برانگیخته است. همچنین، ده‌ها هزار زندانی اخوانی در زندان‌های مصر هستند و موضوعات این‌چنینی در کنار یکدیگر موجب شده است مردم این کشور خواستار برکناری رئیس‌جمهور نظامی خود شوند.